Güneş Çarpması Durumunda Kimler Risk Altında, Neler Yapılmalı?
Güneş Çarpması, yaz aylarında sıcak hava ve güneş altında uzun süre kalanlarda, sıkça görülen ciddi bir durumdur. Hayati risk dahi barındırabilen bu sorunun tedavisi de kritik detaylara sahip. Egepol Hastaneleri Doktorlarından Uzm. Dr. Ferit Sarı, güneş çarpmasıyla ilgili merak edilenler hakkında bilgiler veriyor.
Güneş çarpması, insan bedeninde ciddi yan etkilere neden olan hayati risk barındıran bir durumdur. Bu durumun, sadece cilt üzerinde etkilerinden söz edemeyiz. Güneş yanığı ile güneş çarpması birbirine karıştırılmamalıdır. Güneş çarpması, genel olarak tüm bedene etki eden yaygın bir bozukluğu ifade eder.
Özellikle çocuklar ve yaşlıların, bu riske daha açık olduklarından söz edilebilir. Kalp ve damar hastalıkları olanlar, diyabet hastaları, sinir sistemi rahatsızlıkları olanlar, genel olarak risk grubu içerisinde yer alır. Doktorları tarafından güneşe çıkmaları yasaklanan her hasta da ayrıca risk grubu içerisinde tanımlanır.
Güneş çarpması, esasen sadece risk grubunun kaçınması gereken bir durum değildir. Herhangi bir hastalığı olmayanlar da uzun süre bu etkiye maruz kalmaları halinde, bu sorunla yüzleşebilir. Doğrudan güneş ışığına maruz kalmak, bu sebeple doğru değildir. Direkt güneş ışığı, radyoaktif etkileri ile cilt ve tüm vücut üzerinde etkilere neden olabilir.
Güneş çarpmasının belirtileri arasında baş ağrısı, bulantı, kusma, yüksek ateş, terleyememe, sinir sistemi bozuklukları ve bilinç kaybı bulunur. Güneş çarpmasından korunmak için güneşin yoğun olduğu saatlerde dışarıya çıkılmamalı, güneş koruyucu önlemler alınmalı ve sıvı tüketimi arttırılmalıdır.
Güneş Çarpması ve Risk Faktörleri
Güneş çarpması, sıcak havalarda güneş altında uzun süre kalan bireylerde meydana gelebilen ciddi bir durumdur. Özellikle çocuklar, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar, aşırı kilolu veya kaşektik kişiler, kanser hastaları, psikiyatrik rahatsızlığı olanlar, 65 yaş üzeri kişiler ve gebeler güneş çarpması açısından risk altında olan gruplardır. Yüksek sıcaklıklara maruz kalmak, aşırı besin tüketmek, kalın giyinmek ve fazla alkol tüketmek de güneş çarpmasını tetikleyebilir.
Güneş Çarpmasının Belirtileri ve Tehlikeleri
Güneş çarpmasının belirtileri arasında baş ağrısı, bulantı, kusma, yüksek ateş, terleyememe, sinir sistemi bozuklukları, ruhsal durum bozuklukları ve bilinç kaybı bulunur. İleri safhalarda tehlikeli olabilen güneş çarpmalarında, ciddi yaşam kaybı riski vardır ve kişinin sinir sisteminde kalıcı hasarlar oluşabilir. Bu nedenle, güneş çarpması belirtileri görüldüğünde vakit kaybedilmeden tedbirler alınmalıdır.
Güneş Çarpmasından Korunma Yolları
Güneş çarpmasından korunmak için güneşin yoğun olduğu saatlerde (10.00-16.00) mümkün olduğunca dışarıya çıkılmamalıdır. Güneş gözlüğü, şapka ve şemsiye gibi güneş ışığından koruyacak aksesuarlar kullanılmalı ve mutlaka güneş koruyucu kremler sürülmelidir. Günde en az 2,5-3 lt sıvı tüketmek, sindirimi kolay hafif yiyecekler tercih etmek ve ılık duş almak da önemlidir.
Güneş Çarpmasında İlk Müdahale
Güneş çarpması durumunda, kişi hemen serin bir yere alınmalı ve üzerindeki sıkı giysiler gevşetilmelidir. Vücut ısısını düşürmeye yönelik başına, göğsüne ve koltukaltlarına soğuk su ile ıslatılmış bez koyulabilir veya soğutucularla soğutmaya çalışmak gerekir. Kan dolaşımını başa doğru yönlendirmek için kişinin ayakları yükseltilmeli, kol ve bacaklara masaj yapılmalıdır. Ateş düşürücü ilaçlar kullanmak da gerekebilir.
Güneş Çarpması Sonrası Komplikasyonlar
Güneş çarpması sonrası oluşabilecek komplikasyonlar nedeniyle hastalar birkaç hafta takip edilmelidir. Sıvı ve tuz dengesi ile sıcaklık değişimleri gözlem altında tutulur. Güneş çarpmasında tablo kötüye gidiyorsa tuz ve elektrolit seviyelerini belirlemek için kan testleri kullanılabilir. Kan testi sonucuna göre hastaya sıvı terapisi uygulanabilir.
Çocuklarda Güneş Çarpması ve Önlemler
Çocukların cildi güneşe karşı hassastır, özellikle 1 yaş altı bebekler için güneş koruyucu kullanırken doktora danışmak önemlidir. Çocuklar dışarı çıkarılmadan önce güneş koruyucu sürülmeli ve güneşin yoğun olduğu saatlerde (10.00-16.00) dışarı çıkılmamalıdır. Uzun süre güneş altında kalan çocuklarda güneş çarpması olabilir, bu durumda bol bol su içirilmeli ve vücut sıcaklığı normalin üzerindeyse ateş düşürücü ilaçlar kullanılmalıdır.
Güneş Çarpmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Güneş çarpması durumunda kesinlikle su içirilmemeli, alkol koklatılmamalı ve katı yiyecekler verilmemelidir. Güneş çarpması teşhisi için kişinin semptomları gözden geçirilmeli, kan basıncı ve sıcaklık değerleri ölçüldükten sonra tanı konulmalıdır. Güneş çarpmasına maruz kalan kişi hemen serin bir yere alınarak ilk müdahale yapılmalı ve gerekirse en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı